Ιδίως κατά τη χειμερινή περίοδο που τα επίπεδα της υγρασίας είναι πιο υψηλά και οι θερμοκρασίες χαμηλώνουν όλο και πιο πολύ, παρατηρούμε ότι το μέλι στο βάζο αρχίζει να «πήζει», να «παγώνει», να «ζαχαρώνει», να «κρυσταλλώνει» (το τελευταίο είναι και το πιο σωστό να λέμε).
Ορισμένες από τις πρώτες σκέψεις που περνάνε από το μυαλό μας είναι:
«το μέλι είναι νοθευμένο»
«ο μελισσοκόμος ταΐζει τις μέλισσες ζάχαρη»
«δεν είναι μέλι… είναι σιρόπι ζάχαρης»
«μας πιάσανε κορόιδα, αυτό το βάζο δεν είναι μέλι»
«αυτό το μέλι είναι επεξεργασμένο, δεν είναι αγνό»
Το πιθανότερο όμως είναι, ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει. Ίσα – ίσα που το πιθανότερο είναι να ισχύει το αντίθετο από όλα τα παραπάνω!
Σε άλλους τόπους φαίνεται να βλέπουν τα «κρυσταλλωμένα» μέλια – κατά κάποιον τρόπο – ως τα πλέον «επιβεβαιωμένα» και γνήσια/αγνά/ανεπεξέργαστα/φυσικά μέλια και ως εκ τούτου, φαίνεται πως τα προτιμούν.
Ορισμένοι άνθρωποι μάλιστα, κάνουν την επιλογή τους ανάλογα με το βαθμό της κρυστάλλωσης. Επιλέγουν ένα πιο παχύρευστο/κρυσταλλωμένο μέλι όταν το θέλουν για να το αλείφουν στο ψωμί τους, προκειμένου να μην τους «τρέχει» και κάποιο άλλο μέλι, πιο ρευστό για άλλες περιπτώσεις. Δηλαδή ότι αυτό το «κρυσταλλωμένο» μέλι που κρατάμε στα χέρια μας να είναι ένα βάζο από, αγνό, ακατέργαστο, φυσικό μέλι από μέλισσες, το οποίο δεν έχει υποστεί καμία απολύτως ανθρώπινη παρέμβαση, επεξεργασία κλπ
Η «κρυστάλλωση» του μελιού είναι ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Η δημιουργία κρυστάλλων στο μέλι μπορεί να προκληθεί από την περιεκτικότητα ενός μελιού σε «ξένα σώματα», δηλαδή μικροσωματίδια όπως για παράδειγμα γύρη, κερί και σε παράγοντες όπως υγρασία, ηλιακή ακτινοβολία, θερμοκρασία, συνθήκες αποθήκευσης, περιεκτικότητα ενός μελιού σε γλυκόζη κλπ. Τα μόρια της γλυκόζης συμπυκνώνονται και καταυτόν τον τρόπο δημιουργούνται κρύσταλλοι.
Ο τρόπος και ο βαθμός της κρυστάλλωσης, δεν είναι ίδιος για όλα τα μέλια. Τα μέλια που προέρχονται από άνθη κρυσταλλώνουν πολύ πιο γρήγορα από μέλια που προέρχονται από κωνοφόρα. Ορισμένα μέλια κρυσταλλώνουν μέσα σε λίγους μόλις μήνες και άλλα μπορεί να περάσει αρκετός καιρός, ακόμα και χρόνια ολόκληρα.
Ποια είναι η φυσιολογική μορφή της κρυστάλλωσης;
Σε ορισμένα είδη μελιού η κρυστάλλωση μπορεί να είναι πιο «λεπτή» και να έχει πιο κρεμώδη – βουτυρένια υφή και ωραία όψη, ενώ σε άλλα οι κρύσταλλοι να είναι πιο «χοντροί» και να μην μας αρέσει και τόσο πολύ η όψη τους.
Με λίγα λόγια, το αν το μέλι μας είναι αγνό ή όχι, δεν έχει να κάνει και τόσο με το αν αυτό κρυσταλλώνει ή όχι. Άρα λοιπόν, δεν πρέπει να φοβόμαστε όταν βλέπουμε το μέλι μας να κρυσταλλώνει. Μπορεί να άλλαξε η όψη, η υφή, το χρώμα του κλπ αλλά δεν έχει χάσει τις θρεπτικές του ιδιότητες και παραμένει ένα αγνό προϊόν που είναι ασφαλές να το καταναλώσουμε.
Αν θέλουμε φυσικά, μπορούμε να το επαναφέρουμε σε πιο ρευστή μορφή όπως η αρχική του τοποθετώντας το βάζο (ανοιχτό) σε ένα μπεν-μαρί, σε χαμηλή θερμοκρασία και αναδεύοντας το τακτικά, θα επανέλθει. Χρειάζεται λίγη υπομονή και προσοχή η θερμοκρασία να μην ξεπεράσει τους 40°C, γιατί υπάρχει κίνδυνος, το μέλι να χάσει την φυσιολογική του υφή, τα υπέροχα αρώματα του αλλά και τις θρεπτικές ιδιότητες του.
Με λίγα λόγια, όταν βλέπουμε το μέλι μας να έχει υποστεί κρυστάλλωση, δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβηθούμε ότι «κάτι δεν πάει καλά». Το μέλι μας είναι ένα εξαιρετικό, θρεπτικό, αγνό προϊόν και μπορούμε να το καταναλώσουμε άφοβα.
Ας εμπιστευόμαστε τους μελισσοκόμους μας κι ας επιλέγουμε να αγοράζουμε μέλι από τους ντόπιους παραγωγούς μας λοιπόν!
